Zacznijmy od wyjaśnienia, kim w ogóle jest trener monitorujący. Zgodnie z regulaminem programu jest to osoba reprezentująca PZPN w zakresie realizacji Programu Certyfikacji, będąca trenerem licencjonowanym z licencją trenerską na poziomie nie niższym niż UEFA A. Osoba ta jest uprawniona do sprawdzania zgodności autorskiego programu szkoleniowego szkółki piłkarskiej (lub jej oddziału) ubiegającej się o nadanie Certyfikatu PZPN pod kątem zgodności z kryteriami Programu Certyfikacji. Ponadto trener monitorujący uprawniony jest do weryfikowania raportów osób monitorujących i osobistego wykonywania wizyt monitorujących.

Musimy zdawać sobie sprawę, że rola trenera monitorującego nie ogranicza się jedynie do monitorowania procesu treningowego i organizacji szkółki zgodnie z przyjętym regulaminem i wymaganiami. Jego zadaniem jest także edukacja i pomoc trenerom w osiągnięciu wyższego poziomu szkoleniowo-organizacyjnego. Wszystkim nam zależy na poprawie jakości szkolenia w Polsce. Z pomocą trenerów monitorujących ten cel możemy osiągnąć.

I właśnie pod szyldem poprawy jakości pracy oraz rozszerzania oferty kierowanej do dzieci i ich rodziców należy szukać podstaw założeń monitoringu w Programie Certyfikacji. Monitoring jakości pracy nie jest niczym nowym. Wiele firm i instytucji dokonuje go regularnie, wykorzystując do tego zadania tzw. tajemniczych klientów. Taka kontrola polega na przeprowadzeniu ukrytej obserwacji sposobu obsługi w różnych placówkach handlowych i instytucjach (sklepach, punktach sprzedaży, salonach) poprzez wcielenie się w rolę typowego klienta lub interesanta danej firmy. Celem badania jest ocena faktycznego poziomu procesu obsługi. Korzyści z tego płynące pozwalają na dokonywanie najbardziej koniecznych usprawnień, a co za tym idzie podniesienie wyników jakości pracy. Bliski takiej postaci monitoringu jest – znany trenerom posiadającym uprawnienia pedagogiczne, którzy są pracownikami szkół na rożnych poziomach kształcenia – nadzór pedagogiczny. Kontrole dyrektora, ocena pracy nauczyciela czy też wizyty kuratoryjne są powszechne i cykliczne. W przypadku stwierdzenia ewentualnych nieprawidłowości przygotowuje się plany naprawcze, dokonuje ewaluacji.

Pewien rodzaj monitoringu pracy trenera występuje podczas kursów trenerskich.  Zdecydowana większość trenerów właśnie tam po raz pierwszy spotyka się z obserwacją i uwagami odnośnie do swojej pracy przy okazji zawartych w kursach elementów planowania i prowadzenia zajęć. Trenerzy edukatorzy nie tylko przekazują wiedzę, ale wymagają jej również w praktycznym zastosowaniu. Oprócz roli sprawdzającej, pełnią również rolę edukacyjną – wykorzystując swoją wiedzę i doświadczenie wskazują rozwiązania.

Osoba trenera monitorującego nie jest niczym nowym w strukturach PZPN. Funkcja ta została wprowadzona wraz powstaniem projektów OSSM, AMO i Mobilnej AMO. Kilka lat doświadczeń pozwoliło na wypracowanie pewnego standardu pracy, który nie ogranicza trenera monitorującego wyłącznie do roli osoby przeprowadzającej kontrolę oraz dokonującej obserwacji i oceny. Oczywiście podstawą jest weryfikacja zgodności dokumentacji z prowadzonymi zajęciami, ich zgodność z programem i sposób prowadzenia treningu, jednak nie mniej ważna jest edukacja i zebranie „feedbacku” od wszystkich uczestników. Trenerzy pracujący przy monitoringu posiadają wieloletnie doświadczenie oraz zasób wiedzy pozwalający na rzetelną i fachową obserwację, a także pomoc w rozumieniu celów organizacji i realizacji treningu. Co więcej, opinia osoby obiektywnej i rozmowa z nią bardzo często samym trenerom monitorowanym pozwalają na dostrzeżenie nowych elementów, a potencjalnie również na wyjście z rutyny.

Trener monitorujący odwiedzający oddział szkółki w pierwszej kolejności zapoznaje się z jej dokumentacją (plan, harmonogram, kadra szkoleniowa, konspekty) oraz ich zgodność z programem szkolenia i regulaminem certyfikacji. Pozwala to na odpowiednie przygotowanie się do obserwacji wybranych treningów. W czasie wizyty weryfikowana jest zgodność zajęć z zamieszczoną dokumentacją. Kolejnym krokiem jest ocena przygotowania i organizacji treningu oraz ocena jego realizacji według przyjętego arkusza oceny. W arkuszu zawarte są treści powiązane z wyżej wymienionymi obszarami oraz filarami szkolenia dzieci i młodzieży. Ponieważ postrzeganie wielu sytuacji związanych z prowadzeniem zajęć może być zupełnie odmienne, ważna jest rozmowa z trenerem po zakończeniu zajęć. To właśnie ta rozmowa nastawiona na omówienie, edukację i „feedback” powoduje, że rola trenera nie ogranicza się jedynie do weryfikacji i oceny.

Edukacja jest procesem oddziaływań, którego celem jest zmienianie ludzi stosownie do rekomendowanych zasad i celów. W rozmowie z trenerem monitorującym omówiony zostanie program szkolenia, dobór środków treningowych, organizacja i zgodność prowadzenia zajęć z zachowaniem: intensywności, szczegółowości, kreatywności oraz indywidualizacji. Celem rozmowy nie jest wykazywanie braków wiedzy, a przedstawienie rozwiązań pomagających w optymalny sposób pokonać przeszkody w wyżej wymienionych obszarach. W podsumowaniu zajęć z trenerem prowadzącym często padają pytania: „Czy zajęcia zostały w pełni zrealizowane?”, „Czy trener jest zadowolony z treningu?”.

Podstawą rozmowy są również temat, cel zajęć, jego realizacja i umiejscowienie w programie szkolenia. Powoduje to budowanie świadomości potrzeby planowej pracy. Podczas każdej jednostki treningowej pojawiają się różne sytuacje, a każdy z trenerów ma inne spojrzenie i wizję. Dlatego pewne sugestie ze strony trenera monitorującego nie są złą intencją, tylko możliwością pomocy w lepszej realizacji pewnych środków treningowych. Podobnie jest przy omawianiu obszaru organizacji zajęć, gdzie cenne uwagi mają pomóc trenerowi w codziennej pracy. Obserwacja zajęć z perspektywy trybun daje pełniejszy obraz niż ten, który ma przed oczami trener prowadzący zajęcia. Umiejętność krytycznego spojrzenia na swoją pracę i przyjęcie ewentualnych uwag jest bardzo cenną cechą pozwalającą na rozwój i poprawę warsztatu trenerskiego.

Jeżeli chodzi o obszar operacyjny, trener monitorujący stwierdza jedynie stan faktyczny. W tym obszarze ocena jest ograniczona do zgodności z regulaminem. Podczas wizyty uwaga zwracana jest na ewentualne niezgodności, natomiast nie są przekazywane wskazówki i rozwiązania niedociągnięć w tym obszarze. To w interesie administratorów szkółki jest znajomość regulaminu i zapoznanie z nim wszystkich trenerów.

Trener monitorujący przeprowadza również rozmowy z rodzicami i zawodnikami w celu zdiagnozowania ich potrzeb pod kątem ewentualnych zmian podczas ewaluacji Programu Certyfikacji. Cenny również jest „feedback” samych trenerów, których uwagi i zgłaszane trudności są później analizowane w celu usprawnienia komunikacji, systemu informatycznego czy realizacji programu szkolenia w projekcie.  

Monitoring przynosi wiele korzyści, pozwala ukazać i usunąć deficyty w obszarze operacyjnym, którego spełnienie jest niezbędne do pozyskania środków finansowych w programie. Poprzez odwiedziny i obserwacje codziennej pracy trenera łatwiej zdiagnozować ewentualne trudności. Bezpośredni feedback oraz rozmowa edukacyjna sprzyjają poprawie jakości i efektywności szkolenia. Budowanie świadomości trenerów sprawia, że otrzymują oni często nowe narzędzia i potrafią je samodzielnie wykorzystać do systematycznej poprawy swojej pracy. Rolą monitoringu poprzez rozmowę jest również dopingowanie i motywacja do wytrwałej realizacji założonych w programie zasad. Dzięki zebranym informacjom podczas wizyty możliwe jest wyznaczenie strategii oraz dopasowanie Programu Certyfikacji do potrzeb szkółek, oczekiwań rodziców i zawodników.

Jak więc widzimy wizyta trenera monitorującego może przynieść wiele korzyści dla trenera oraz szkółki, o ile tylko sami zainteresowani będą otwarci na uwagi i proponowane wskazówki.  

***

Autorami tekstu są:

Robert Bednarek – trener monitorujący w Programie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich, mogący pochwalić się licencją UEFA A. W swojej trwającej od 2012 roku karierze szkoleniowej pełnił rolę trenera monitorującego również w innych projektach PZPN: AMO, Mobilnej AMO oraz OSSM. Pełnił także funkcję trenera w takich klubach jak: Chojniczanka Chojnice, Unia Solec Kujawski, KP Starogard Gdański i Akademia Piłkarska Chemik Bydgoszcz.

Michał Jaszczyk – trener monitorujący w Programie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich, mogący pochwalić się licencją UEFA A. W swojej trwającej od 2005 roku karierze szkoleniowej pełnił rolę trenera monitorującego również w innych projektach PZPN: AMO, Mobilnej AMO i OSSM. Poza tym prowadził między innymi Polonię Nowy Tomyśl, Sokół Pniewy, Pogoń Lwówek oraz Akademię Piłkarską Reissa.

Przeczytaj również:

Zarządzanie intensywnością zajęć – LINK

Kreatywność jako jeden z filarów szkolenia. Jak ją rozwijać? – LINK

Dlaczego indywidualizacja jest tak ważnym elementem procesu szkoleniowego? – LINK

Szczegółowość w treningu – czym właściwie jest i jak ją zapewnić? – LINK

Znaczenie mentalności i edukacji dla młodego piłkarza – LINK

Pytania, feedback i podsumowanie, czyli istotne elementy treningu – LINK

Organizacja kluczem dobrego treningu – LINK

Planowanie procesu treningowego – LINK