Organizm młodego człowieka ma, w porównaniu do osoby dorosłej, niemal o połowę większą zdolność do szybkiej regeneracji. W związku z tym w treningu dzieci i młodzieży odważnie możemy wprowadzać ćwiczenia z piłką o wysokiej intensywności. Nie musimy też bać się „normalnych” treningów w przeddzień meczu, gdyż nasi podopieczni kolejnego dnia będą w pełni dysponowani.

Najlepszą metodą do zachowania odpowiedniej intensywności na zajęciach są małe gry i fragmenty gier, a także zadania techniczne i ogólnorozwojowe wykonywane bez zbędnych przestojów. Intensywny trening oparty na grach podnosi zdolności motoryczne u dziecka, rozwija jego kreatywność, poprawia technikę oraz szybkość działania w warunkach naturalnych, a co za tym idzie wpływa pozytywnie również na rozumienie gry.

Czym właściwie jest intensywność i co na nią wpływa?

Intensywność to nic innego jak wysiłek realizowany w jednostce czasu. Wpływ na nią mają:
- relacja czasu pracy do wypoczynku,
- cechy indywidualne (takie jak np. wiek, zdrowie),
- cechy wolicjonalne,
- czynniki zewnętrzne (teren, pogoda itp.).

W uzyskaniu właściwej intensywności zajęć pomaga dobra organizacja jednostki treningowej. Niezwykle istotnym elementem tej organizacji są przerwy między poszczególnymi ćwiczeniami. Powinny one służyć celowemu odpoczynkowi, a nie oczekiwaniu na kolejne zadanie. Intensywność wpływa znacząco na efektywność treningu. Wysoka, w połączeniu z odpowiednio dobranymi proporcjami czasu pracy do wypoczynku, jest jednym z kluczowych elementów treningu dzieci, dlatego planuj i dbaj o organizację zajęć treningowych stosując zasadę 3 x P: przejścia, piłki, przerwy.

Młodzi zawodnicy bardzo szybko się męczą, ale i regenerują. Dlatego  każdy ich trening powinien być intensywny, nawet w przededniu meczu czy turnieju, o czym zdążyliśmy już wspomnieć wcześniej. Mając przed sobą zawody w sobotę, nie rezygnujmy z intensywności w piątek. To ona przyniesie więcej korzyści w przyszłości, a dzieci i tak zdążą przez kilkanaście godzin wypocząć.

Duży wpływ na odpowiednią intensywność ma też indywidualizacja zajęć. Pozwala ona dostrzec u dziecka elementy warte doskonalenia w pierwszej kolejności. Buduje także jego mentalność. Większość młodych piłkarzy ma bowiem naturalną potrzebę bycia w centrum uwagi. Bardzo dobrą praktyką, sprawdzającą się przy dużej liczbie uczestników treningu, jest zastosowanie podziału na mniejsze grupy z jednoczesnym zadbaniem o ich wyrównany poziom. Dzięki temu zajęcia zawodników w danym momencie bardziej zaawansowanych technicznie będą rzadziej przerywane.

Jak dbać o intensywność?

Jest kilka rzeczy, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Ich stosowanie w bardzo dużym stopniu przyczyni się do podniesienia intensywności treningu.

Unikaj:
- długiego tłumaczenia (koncentracja dzieci jest na niskim poziomie, mów krótko, zwięźle i konkretnie),
- długich kolejek (w takim przypadku dzieci zamiast trenować stoją i się nudzą),
- dużej liczby zawodników (dokonuj odpowiedniego podziału na mniejsze grupy, jeśli to możliwe – korzystaj z pomocy asystenta),
- monologów w celu poprawienia błędu (jeśli widzisz, że któremuś z Twoich podopiecznych nie wychodzi jakieś ćwiczenie, to podejdź do niego indywidualnie, nie musisz zatrzymywać całej grupy),
- obniżania intensywności ze względu na zbliżające się zawody.

Pamiętaj o:
- rywalizacji (dzieci zawsze chcą wygrywać, rywalizacja podnosi zaangażowanie i intensywność zajęć),
- wyborze odpowiednich środków (stosuj presję czasu - wprowadzaj do treningu zabawy i gry z punktacją oraz presją przeciwnika),
- planowaniu każdego treningu (dobra organizacja treningu zwiększa jego intensywność),
- dobieraniu grupy pod względem umiejętności i potencjału,
- stosowaniu jak największej liczby gier (te zapewniają odpowiednią intensywność zajęć, ale także rozwijają u dzieci kreatywność, technikę, taktykę, motorykę i mentalność).

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów środków treningowych i zachowań, które przyczynią się do zwiększenia intensywności zajęć.

Przykład 1. Nauczanie / doskonalenie gry 1x1 w obronie

NIE                                                                                                                     TAK



W pierwszym ćwiczeniu można zaobserwować, że stosunek czasu pracy do czasu odpoczynku jest niewspółmierny do warunków meczowych – zbyt dużo jest tu przestojów, a za mało gry.

W drugim przypadku zastosowano z kolei mini turniej 1x1. Czas gry to 30 sekund, podobnie jak czas odpoczynku. Dzieci są stale w grze, nie muszą stać i czekać na swoją kolej.

Przykład 2. Nauczanie / doskonalenie gry 1x1 w ataku

NIE                                                                                                                      TAK



W ćwiczeniu niepoprawnym brakuje elementu intensywności oraz kreatywności.

Z kolei druga propozycja, czyli gra 1x1 na cztery bramki, ma tego pod dostatkiem. Na jednym boisku mogą toczyć się równolegle dwa mecze (jedno wzdłuż, drugie wszerz). Po oddaniu strzału zawodnik atakujący i obrońca wracają na koniec swoich grup, otaczając po drodze jedną z bramek. Do gry wchodzi wtedy kolejna para. Zespół, który w określonym czasie zdobędzie więcej goli wygrywa. Rywalizacja pozytywnie wpłynie na podniesienie intensywności zajęć. Pamiętajmy przy tym, aby w grze na jednym boisku brało udział nie więcej niż 16 zawodników (podzielonych na 4 grupy).

Przykład 3. Nauczanie uderzenia piłki na bramkę

NIE                                                                                                                         TAK



W pierwszym ćwiczeniu więcej czasu poświęca się czekaniu i prowadzeniu piłki niż samemu uderzeniu. Powinniśmy unikać długiego czasu oczekiwania na zadanie. Ponadto starajmy się, aby realizowany temat, czyli w tym wypadku uderzenie na bramkę, występowało w treningu możliwie najczęściej. Koncentrujmy się na temacie zajęć, cała reszta to dodatek.

Przykład 4.

Przyglądając się treningom zdarza nam się zaobserwować sytuacje, w których część zawodników nie jest zaangażowana w pracę. Siedzenie dzieci na ławce w oczekiwaniu na swoją kolej to obrazek niedopuszczalny. Aby tego uniknąć, należy je wykorzystać, np. poprzez włączenie ich do gry jako zawodników neutralnych. Jeśli to możliwe, można również zaangażować trenera asystenta, aby przeprowadził zadania dodatkowe. Te muszą być związane z tematem i celem zajęć.

Przykład 5.

W celu zwiększenia intensywności zajęć w danej grze należy wykorzystać maksymalną liczbę piłek. W momencie opuszczenia przez jedną z nich pola gry trener odpowiedzialny za ich dystrybucjeę natychmiast wprowadza następną.

Bardzo pomocnym narzędziem dla trenerów i młodych adeptów piłki nożnej jest wskaźnik umożliwiający sprecyzowanie stopnia postrzegania wysiłku. Przekonanie zawodnika do samokontroli sprawi, że wzrośnie jego świadomość, co z kolei przełoży się na jego efektywność w każdej dziedzinie życia. Zawodnik przekazujący informacje odnośnie swojego poziomu zmęczenia pozwala trenerowi na dobranie odpowiednich środków treningowych.

Zbyt niska ocena poziomu zmęczenia po treningu będzie dla szkoleniowca informacją, że następnym razem należy wprowadzić zmiany.

Przyzwyczajanie podopiecznych do wysokiej intensywności od najmłodszych lat jest niezwykle istotne. Aby to osiągnąć należy stosować się do podanych w niniejszym artykule zasad. Pozwolą one na zwiększenie efektywności zajęć teraz i przygotowanie młodych zawodników do wyczynowego sportu w przyszłości.

***

Autorem tekstu jest Arkadiusz Miedza – trener monitorujący w Programie Certyfikacji PZPN dla szkółek piłkarskich, posiadający licencję UEFA A. W swojej trwającej od 2009 roku karierze szkoleniowej pełnił rolę trenera monitorującego również w innych projektach Polskiego Związku Piłki Nożnej: Akademii Młodych Orłów, Mobilnej AMO i OSSM. Był także szkoleniowcem Klubu Sportowego Stadion Śląski Chorzów oraz kadry Śląskiego ZPN.

Źródła:  Grafiki zostały stworzone w programie „ Easy Sports-Graphics” ( www.easy-sports-software.co )