Głównym założeniem projektu VAR jest, aby interwencja następowała wyłącznie w przypadku popełnienia oczywistego i jednoznacznego błędu przez sędziego prowadzącego mecz, według zasady minimum ingerencji przy maksimum korzyści. W dalszym ciągu to sędzia prowadzi mecz i to on podejmuje ostateczne decyzje.Przypomnijmy, że VAR interweniuje wyłącznie w momencie dostrzeżenia oczywistego i jednoznacznego błędu podczas jednej z czterech sytuacji: prawidłowo/nieprawidłowo zdobyta bramka, rzut karny, bezpośrednia czerwona kartka i błędna identyfikacja zawodnika ukaranego karą indywidualną. W trzech pierwszych przypadkach decyzja  w pierwszej kolejności jest podjęta przez sędziego, a VAR zainterweniuje tylko wtedy, gdy jego zdaniem został popełniony oczywisty błąd. Natomiast w czwartej sytuacji VAR może pomóc  znacznie wcześniej i uchronić przed ewentualnym błędem, czyli napomnieniem lub wykluczeniem z gry błędnie zidentyfikowanego zawodnika, np. zawodnik popełni przewinienie na żółtą kartkę, a sędzia zastosuje korzyść. Po zakończeniu akcji okaże się, że żaden z członków zespołu  sędziowskiego nie będzie potrafił zidentyfikować zawodnika. Wówczas VAR może pomóc i podpowiedzieć numer winnego gracza.

Niezwykle ważna jest komunikacja. Podczas szkoleń sędziów jadących na MŚ zwracano szczególną uwagę na sposób porozumiewania się poszczególnych członków zespołu sędziowskiego. Ważne, żeby przy podejmowaniu kluczowych decyzji sędzia komunikował zespołowi, dlaczego podjął taką decyzję i odpowiednio ją opisał. VAR ogląda daną sytuację pod tym kątem i na podstawie opisu, który sędzia przedstawił, potwierdza ją lub nie. W sytuacji gdy VAR widzi na monitorze co innego, niż opisał sędzia, interweniuje i przekazuje ten komunikat do sędziego.

Przejdźmy teraz do działania systemu. Zacznijmy od kibiców. Tak, kibice mogą zobaczyć daną sytuację na stadionowych telebimach. Zrozumieją wówczas, dlaczego sędzia po interwencji VAR zmienił decyzję. Po tym, jak arbiter podejmie ostateczną decyzję, ma ona zostać pokazana na ekranach.

Centrum VAR w Moskwie

Teraz o zespole sędziowskim. Zarówno sędziowie, asystenci, jak i VAR-owcy przebywają wspólnie w jednym moskiewskim hotelu. FIFA wyznaczyła jedynie 13 sędziów, którzy będą pełnić tylko rolę VAR. Dopuszcza się możliwość, że sędziowie boiskowi również zasiądą przed monitorami. Znaczną różnicą między „polskim” VAR-em, który znamy z LOTTO Ekstraklasy, a tym na mistrzostwach, jest lokalizacja, w której pracuje zespół. W Polsce wóz transmisyjny z sędziami jeździ na poszczególne mecze i stacjonuje przy stadionie. W Rosji wykorzystuje się rozwiązanie z niemieckiej Bundesligi. Wszyscy członkowie zespołu VAR w dniu meczu jadą do specjalnego centrum w Moskwie i stamtąd oglądają każdy z 64 meczów na MŚ. Tam do ich dyspozycji będą kamery i cały system łączności z zespołem znajdującym się na meczu. Przedmeczowe przygotowanie wygląda bardzo podobnie do tego, jakie ma zespół sędziujący mecz, m.in. jest sprawdzana łączność komunikacyjna przed spotkaniem. VAR-owcy sprawdzają monitory, ich działanie, a VAR wybiera główną kamerę i te cztery pozostałe, z których korzysta na bieżąco.

Podział ról w zespole

W porównaniu z VAR-em w meczach polskiej ekstraklasy a tym na mistrzostwach, w drugim  przypadku zespół liczy więcej osób. W Polsce VAR ma jednego asystenta, a w Rosji wspiera go trzech. Zespół VAR ma dostęp do obrazu z 33 kamer telewizyjnych. Osiem z nich to super slow-motion, a cztery to kamery ultra slow-motion. Ponadto VAR może korzystać z dwóch kamer offside. W fazie pucharowej dwie dodatkowe kamery ultra slow-motion zostaną zainstalowane za każdą z bramek i będą dostępne dla zespołu VAR. Wszyscy członkowie zespołu VAR, podobnie jak sędziowie na boisku, będą robić notatki: kto otrzymał kartkę, zdobył bramkę, a także jacy zawodnicy zostali wymienieni. Komunikacja w zespole odbywa się oczywiście w języku angielskim. Sędziowie podczas wspólnych treningów na zgrupowaniach koncentrowali się na precyzyjnych,  jednoznacznych komendach. Na sędziach VAR nikt nie wywiera presji czasu. Naturalnie decyzję powinni podjąć jak najszybciej, jednak nadrzędnym celem jest jej prawidłowość. I o tym należy pamiętać.

Jakub Jankowski