1971-1980: Król strzelców i piłkarski „Diabeł”

W latach 1972-1976 reprezentacja Polski odnosiła ogromne sukcesy na arenie międzynarodowej. Najpierw sięgnęła po mistrzostwo olimpijskie wywalczone w Monachium. Dwa lata później stała się trzecią drużyną świata na niemieckim mundialu, a w 1976 roku wywalczyła srebrny medal Igrzysk Olimpijskich w Montrealu. I choć w składach tamtych zespołów aż roi się od największych gwiazd w historii polskiego futbolu, najbardziej wybijają się nazwiska dwóch snajperów naszej kadry – Grzegorza Laty i Andrzeja Szarmacha.

Pierwszy z nich debiut w narodowych barwach zaliczył w listopadzie 1971 roku, kilka miesięcy przed Igrzyskami Olimpijskimi w Monachium. Znalazł się w kadrze na ten turniej, ale nie zdołał ani razu trafić do siatki. Odrobił to z nawiązką podczas mundialu w Republice Federalnej Niemiec, rozegranym dwa lata później. Tam był już nie do zatrzymania – ustrzelił dublet w meczach fazy grupowej z Argentyną i Haiti, a w dalszych fazach rywalizacji trafiał do siatki w starciach ze Szwecją, Jugosławią i Brazylią. Łącznie zapisał na swoim koncie siedem goli, co dało mu tytuł króla strzelców mundialu! Podczas kolejnego wielkiego turnieju – Igrzysk Olimpijskich w Montrealu – dołożył do swojego reprezentacyjnego dorobku trzy kolejne bramki. Strzelił również gola podczas mistrzostw świata w Argentynie w 1978 roku. Dekadę 1971-1980 zakończył z bilansem łącznym 89 meczów i 44 goli.

W tym samym czasie szczyt formy przeżywał Andrzej Szarmach. W zespole narodowym debiutował już po Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, 1 sierpnia 1973 roku, ale miał wielki wpływ na grę polskiej drużyny zarówno na mundialu w RFN, jak i podczas kolejnych Igrzysk Olimpijskich. Na mistrzostwach świata pięciokrotnie znalazł sposób na bramkarzy rywali, a w trakcie rywalizacji olimpijskiej uczynił to aż sześć razy, sięgając po tytuł króla strzelców. Podobnie jak Lato, trafiał również podczas mistrzostw świata w Argentynie. Jego bilans w dekadzie 1971-1980 zamknął się w 57 oficjalnych występach i 32 bramkach.

1981-1990: Taniec w narożniku i lider niespełnionej drużyny

Kolejna dekada rozpoczęła się kolejnym wielkim sukcesem biało-czerwonych. Polacy po raz drugi w historii zajęli trzecie miejsce na świecie, sięgając po medal na mundialu w Hiszpanii. Choć tamten turniej kojarzony jest przede wszystkim ze Zbigniewem Bońkiem, nie sposób nie docenić zasług Włodzimierza Smolarka. Do legendy przeszedł „taniec” polskiego napastnika w narożniku boiska, który wyprowadzał z równowagi piłkarzy ZSRR w meczu, który właściwie decydował o awansie do półfinału. Podczas całego turnieju „Smolar” trafił do siatki tylko w meczu z ZSRR, ale z pewnością był jednym z bohaterów tamtego sukcesu biało-czerwonych. Wziął także udział w kolejnym mundialu, w Meksyku, strzelając gola w meczu z Portugalią, który zadecydował o wyjściu z grupy. W dekadzie 1981-1990 wystąpił z orłem na piersi 56 razy, zdobywając 12 bramek.

W drugiej połowie lat 80. liderem linii ofensywnej reprezentacji Polski stał się Dariusz Dziekanowski. W drużynie narodowej zadebiutował 15 listopada 1981 roku i od razu zameldował się na liście strzelców. Na mistrzostwa świata do Hiszpanii nie pojechał, ale za to znalazł się w kadrze na kolejny mundial. Tam do siatki nie trafił, ale i tak dekadę zamknął z bilansem 20 goli w 63 występach. Niestety, nie może pochwalić się wymiernymi sukcesami odniesionymi w koszulce z orłem na piersi. Po mundialu w Hiszpanii kadra spisywała się coraz słabiej i poza awansem na mistrzostwa świata w Meksyku nie zakwalifikowała się do żadnej dużej imprezy.

1991-2000: Duet z Barcelony, czyli „Jusko” i „Kowal”

W latach 90. reprezentacja Polski spisywała się znacznie poniżej oczekiwań. Dekada rozpoczęła się jednak od wielkiego sukcesu, jakim niewątpliwie był srebrny medal Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie. Choć nie były to oficjalne mecze seniorskiej reprezentacji kraju, nie sposób przejść obojętnie wobec wyczynów Andrzeja Juskowiaka i Wojciecha Kowalczyka, którzy stanowili w tamtym zespole o sile ofensywnej. Pierwszy w Barcelonie strzelił siedem goli, zostając królem strzelców imprezy, natomiast drugi trafił do siatki czterokrotnie, we wszystkich przypadkach w fazie pucharowej turnieju.

Nic więc dziwnego, że obaj napastnicy w dekadzie 1991-2000 stali się – mimo sporej konkurencji – etatowymi napastnikami seniorskiej kadry. Wcześniej, bo 21 sierpnia 1991 roku, zadebiutował w niej Kowalczyk. Swój premierowy występ uświetnił strzelonym golem. W późniejszych latach regularnie zakładał koszulkę z orłem na piersi, choć bardzo rzadko rozgrywał pełne spotkania. Mimo to w tym czasie w 39 meczach trafił do siatki 11 razy, a po raz ostatni wystąpił w kadrze 31 marca 1999 roku. W historii reprezentacji Polski zapisał się zdobyciem bramki numer 1000, którą strzelił w towarzyskim starciu z Finlandią.

Andrzej Juskowiak po raz pierwszy w seniorskiej reprezentacji pojawił się kilka miesięcy po Kowalczyku – 7 maja 1992 roku. W przeciwieństwie do „Kowala”, na premierowe trafienie musiał czekać kolejne dwa lata. Gdy już jednak zaczął, imponował skutecznością. W 1995 roku strzelił sześć goli w pięciu kolejnych spotkaniach. Jest też autorem hat-tricka w meczu kwalifikacji do mistrzostw świata przeciwko Gruzji. Co ciekawe, jego łączny bilans występów z orłem na piersi jest niemal bliźniaczy do tego wypracowanego przez Kowalczyka. „Jusko” zagrał w kadrze narodowej również 39 razy, strzelając 13 goli. Dwa ostatnie spotkania rozegrał już w 2001 roku.

2001-2010: Nigeryjsko-polskie zachwyty

Na początku XXI wieku cała Polska zakochała się w napastniku Polonii Warszawa, Emmanuelu Olisadebe. Nigeryjczyk zachwycał w barwach swojego klubu, więc ówczesny selekcjoner reprezentacji Polski, Jerzy Engel, zwrócił się do Prezydenta RP o nadanie piłkarzowi polskiego obywatelstwa. Sprawa została załatwiona ekspresowo i „Oli” zadebiutował w kadrze 16 sierpnia 2000 roku. Swój występ uświetnił strzelonym golem, który rozpoczął jego piękną kartę w polskiej drużynie narodowej. Olisadebe znacząco przyczynił się do przełamania niemocy reprezentacji, która czekała na awans do mistrzostw świata od 1986 roku. W kwalifikacjach do koreańsko-japońskiego mundialu trafił do siatki aż osiem razy. Więcej goli od niego w strefie UEFA zapisali na swoim koncie tylko Andrij Szewczenko i Ebbe Sand. Podczas samych mistrzostw świata, nieudanych dla biało-czerwonych, Olisadebe pokonał bramkarza USA. Był to zarazem jego ostatni gol strzelony z orłem na piersi. Łącznie zakończył swoją reprezentacyjną karierę z bilansem 25 występów i 11 goli.

W drugiej połowie dekady w roli typowej „9” w polskiej kadrze najlepiej spisywał się natomiast Maciej Żurawski. W reprezentacji Polski zadebiutował jeszcze w 1998 roku, jednak pierwszy raz do siatki trafił prawie trzy lata później. Popisowym czasem „Żurawia” były zaś kwalifikacje do mistrzostw świata w 2006 roku. Żurawski stał się etatowym napastnikiem drużyny prowadzonej przez Pawła Janasa i swoje szanse wykorzystywał. Znacząco pomógł naszej kadrze zaliczyć drugi z rzędu awans do turnieju finałowego mundialu. Jego siedem bramek pozwoliło biało-czerwonym zapewnić sobie promocję. W późniejszych latach pięciokrotny mistrz Polski w barwach Wisły Kraków nie był już tak skuteczny, ale wynikało to także z nieco odmiennej roli w zespole narodowym. Nie pełnił już roli wysuniętego napastnika, a przynajmniej nie tak często. „Żuraw” grał albo w duecie z innym piłkarzem, albo ustawiany był za plecami „9”. Niemniej jednak w dekadzie 2001-2010 w 66 meczach w reprezentacji Polski zdobył 17 bramek.

2011-2020: Wszechrekordzista i człowiek z cienia

Ostatnia dekada zdecydowanie należy do Roberta Lewandowskiego. Co do tego wątpliwości nie może mieć nikt. „Lewy”, który zadebiutował w kadrze 10 września 2008 roku (i oczywiście debiut okrasił golem), dziś jest w niej niezastąpiony. Stał się głównym architektem awansu na EURO 2016 oraz mundialu dwa lata później, wystąpił też oczywiście na EURO 2012. Co i rusz bije kolejne strzeleckie rekordy. W ostatniej dekadzie dwa razy został królem strzelców kwalifikacji wielkiego turnieju, stał się najskuteczniejszym strzelcem w historii reprezentacji Polski, ma też na koncie najwięcej w niej występów. W 83 meczach rozegranych od 2011 roku zdobył aż 52 bramki, co jest wynikiem niemal kosmicznym. Jego wpływ na grę naszej kadry jest od długich lat niepodważalny.

Nieco w cieniu Lewandowskiego kryje się drugi świetny napastnik ostatniej dekady. Czasami nadmiernie krytykowany, robi jednak swoje i regularnie trafia do siatki. Arkadiusz Milik ma chyba najlepiej ułożoną lewą nogę w obecnej kadrze. Debiutował w niej jako zaledwie 18-latek, 12 października 2012 roku w towarzyskim meczu z RPA. Swój premierowy gol z orłem na piersi zaliczył już dwa miesiące później, w starciu z Macedonią. Kibice najbardziej pamiętają chyba jednak z bramek zdobytych w meczach z Niemcami oraz Irlandią Północną. Łącznie zgromadził ich na swoim koncie czternaście w 49 występach. Być może byłoby ich więcej, gdyby nie nieco inna rola od tej pełnionej w klubie. W kadrze Milik musi ustępować nieco miejsca Robertowi Lewandowskiemu, który jest zdecydowanie czołową „9” w kadrze. Niemniej jednak dorobku Milika nie można w żaden sposób deprecjonować, tym bardziej, że jeszcze wiele lat gry przed nim.