Początki fenomenu piłkarskich naklejek

Założona w 1961 roku przez braci firma Panini to dziś uznana i rozpoznawalna marka wśród fanów sportowych oraz piłkarskich kolekcjonerów. Już w pierwszym roku działalności rodzinne przedsiębiorstwo sprzedało 15 milionów sztuk naklejek, tylko w 1962 roku prawie podwajając tę liczbę do 29 milionów pakietów. Obecnie kolekcje Panini docierają do ponad 125 krajów na całym świecie, oferując na globalny rynek miliard saszetek rocznie. Zazwyczaj dużym wyzwaniem dla opracowujących kolekcje jest konieczność przewidzenia oficjalnych składów danych rozgrywek przez ich finalnym ogłoszeniem. Z uwagi na złożony proces produkcyjny i logistyczny niekiedy oficjalne albumy danej imprezy nie pokrywają się ze stanem faktycznym, wyłączając oczywiście czysto sportowe przyczyny np. kontuzje zawodników.

Pierwsze naklejki wykonane były z cienkiego kartonu i przed umieszczeniem w albumie kolekcjonerzy musieli smarować je klejem. Powstawały z czarno-białych zdjęć, które dopiero w procesie produkcji były mechanicznie kolorowane. Punktem przełomowym działalności przedsiębiorstwa z Modeny było stworzenie FIFIMATIC, czyli zaprojektowanej przez Umberto Panini maszyny pakującej naklejki. Maszyna miała za zadanie automatyczne gromadzenie naklejek, ich cięcie oraz układanie w saszetkach, głównie wykluczając możliwość wystąpienia w jednej paczce takich samych naklejek oraz naklejek zawodników z tego samego kraju. Pierwsze kolekcje zawierały najczęściej tylko podobiznę danego zawodnika, dopiero z biegiem lat gromadziły coraz więcej informacji w postaci danych i statystyk o sportowcach. Każda kolejna seria zyskiwała w graficznej warstwie. 

Proces produkcji w fabryce Panini w Modenie. Fot. PAP

Chociaż trudno czasem trafić tę jedną jedyną sztukę, Panini zapewnia, że każda kolekcja składa się z pewnej liczby naklejek wydrukowanych na jednym lub dwóch arkuszach, które z kolei zawierają pojedynczy egzemplarz każdej naklejki i drukowane są w takich samych liczbach co albumy. Zatem nie ma mowy o drukowaniu limitowanych i rzadkich kart lub naklejek.

Międzynarodowy zasięg

„Meksyk 70” to pierwszy album o zasięgu globalnym, wydany z okazji mistrzostw świata. Była to kolekcja składająca się z 288 naklejek i dystrybuowana w wielu krajach. Od tego czasu naklejki Panini stały się nieodłącznym elementem każdych piłkarskich mistrzostw. W przypadku rozgrywek UEFA, pierwsze wydanie poświęcone mistrzostwom Europy ujrzało światło dzienne przy okazji UEFA EURO 1980 i zawierało 262 naklejek (dla porównania aktualna kolekcja UEFA EURO 2020 Preview. Adrenalyn XL zawiera aż 681 kart).

Popularność konceptu oraz ekspansja terytorialna sprawiły, że naklejki zaczęto wydawać w tematyce rozrywkowej i kulturowej. Kolekcje takie jak, Kraina Lodu, Harry Potter, Psi Patrol, a nawet związane z życiem rodziny królewskiej w Wielkiej Brytanii osiągnęły znaczące zainteresowanie, jednak to właśnie te piłkarskie odsłony zaliczane są do najbardziej atrakcyjnych i najczęściej wydawanych, w tym najchętniej kolekcjonowanych.

Reprezentacja Polski w kolekcjach Panini

W zestawach Panini, wydawanych przy okazji międzynarodowych imprez, prawie od początku uwzględniano również skład reprezentacji Polski. O ile drużyna narodowa uzyskała awans na mistrzostwa świata lub Europy, o tyle podobizny zawodników umieszczane były w albumach i na naklejkach lub kartach.

Strona albumu z mistrzostw świata w 1974 roku. Fot. Panini

Debiut biało-czerwonych przypadł na kolekcję związaną z mistrzostwami świata w 1974 roku. Zaprezentowano wówczas 14 naklejek z piłkarzami, jedną z meczową „jedenastką”, jedną ze znakiem PZPN oraz jedną specjalną. W pierwszej edycji z reprezentacją Polski nie ustrzeżono się jednak błędów merytorycznych. Podobizna Antoniego Szymanowskiego wystąpiła w kolekcji podwójnie, raz przy poprawnym nazwisku oraz raz przy Adamie Musiale.

Strona albumu z mistrzostw świata w 1982 roku. Fot. Panini

W sumie reprezentacja Polski uwzględniana była w kolekcjach każdorazowo, kiedy występowała na danej imprezie. Naklejki z Polakami można było kolekcjonować w sześciu albumach dedykowanym mundialom z 1974, 1978, 1982, 2002, 2006 oraz 2018 roku. Albumy z okazji UEFA EURO tylko cztery razy, w latach: 2008, 2012, 2016, 2020.

Strona reprezentacji Polski z albumu z EURO 2008. Fot. Panini

Kolekcjonowanie jako realizacja piłkarskiej pasji

Łukasz Musioł deklaruje, że jest chyba największym pasjonatem piłkarskich kart kolekcjonerskich w Polsce i… na świecie. Zaczynając kolekcjonowanie kart w 2007 roku, nie liczył, że przez 13 lat uda mu się zebrać tak okazałą i niesamowitą kolekcję kart, naklejek i albumów. Sumując zbiory z wielu różnych kolekcji, zebrał do tej pory ponad pół miliona różnych kart. Jak sam podkreśla, są dwa wyjątkowe momenty w procesie zbierania kart i naklejek, pierwszy to czas, kiedy zbiera ostatnią kartę danej kolekcji, a drugi wówczas, gdy trafia bardzo rzadki okaz.

„Wszyscy ci, którzy chociaż jeden raz obejrzeli mój filmik z „unboxing’u”, czyli otwierania produktów karcianych zauważyli, jak bardzo jestem w to wkręcony, to co i jak mówię, czy każde moje zachowanie, emocje są autentyczne i naprawdę cieszę się, jeśli trafiłem coś extra rzadko występującego lub gdy prezentuję kompletną kolekcje z wszystkimi kartami. Ja tym po prostu żyję” – precyzuje kolekcjoner.

Prywatna kolekcja Łukasza Musioła. Fot. Łukasz Musioł

„Oprócz frajdy z fizycznego zbierania kart z podobiznami piłkarzy, kolekcjonowanie to pewien sposób na życie, nawiązywanie nowych znajomości a nawet przyjaźni. Szczególną uwagę kieruję kartom z reprezentantami Polski. Jeśli chodzi o kolekcje międzynarodowe, to praktycznie zawsze znajdziemy w nich jakieś z Polakami. Osobiście udało mi się trafić pewnego razu kartę z autografem Roberta Lewandowskiego, w limitowanym nakładzie tylko 20 sztuk na całym świecie” – wspomina Łukasz Musioł. Pytając o pozostałe najcenniejsze zdobycze, wskazuje na większość kart z zawodnikami AC Milan, kartę z autografem Gareth’a Bale’a, karty limitowane Zlatana Ibrahimovica, Xaviego, Iniesty oraz kartę Messiego z kolekcji chińskiej.

Zapowiedź oficjalnej kolekcji UEFA EURO 2020 Adrenalyn XL