Rozpoczęcie rywalizacji o mistrzostwo Polski datuje się na 1921 rok, bo wówczas po raz pierwszy wyłoniono triumfatora, którym okazała się Cracovia. Trzeba jednak nadmienić i stanowczo podkreślić, że premierowe rozgrywki zaplanowano na rok 1920. Niestety, wobec agresji sowieckiej na Polskę, nie dokończono piłkarskich zmagań. Spośród zaplanowanych pięciu finalistów, zdążono wyłonić tylko dwóch. Bolszewicka nawałnica nie pozwoliła na rozegranie rywalizacji do końca, ale nie może wymazać jej z kart historii.

Pierwsze pełne rozgrywki udało się przeprowadzić rok później. Najlepszą z ekip okazała się Cracovia, która dzięki temu stała się historycznym, premierowym mistrzem kraju, choć za zdecydowanego faworyta uznawana była Pogoń Lwów. To zresztą ten zespół sięgnął po tytuł w latach 1922, 1923, 1925 i 1926, czyli we wszystkich edycjach mistrzostw Polski przed wprowadzeniem systemu ligowego (w 1924 roku rywalizacji nie przeprowadzono). Premierowym triumfatorem rozgrywek ligowych okazała się Wisła Kraków, rozpoczynając supremację krakowskiego futbolu w lidze polskiej do 1932 roku. Przerwała ją tylko na rok – choć w bardzo kontrowersyjnych okolicznościach – Warta Poznań. Oprócz Wisły, z tytułów mistrzowskich cieszyły się także Garbarnia i Cracovia.

Ostatnie lata przed II wojną światową należały już do Ruchu Chorzów, wówczas występującego pod nazwą Ruch Hajduki Wielkie. „Niebiescy” w latach 1993-1938 sięgnęli po tytuł pięć razy, tylko w jednym przypadku musieli uznać wyższość Cracovii. Rozgrywek w 1939 roku nie dokończono, tym razem ze względu na atak hitlerowskich Niemiec i wybuch II wojny światowej.

Rozgrywki wznowiono w 1946 roku. Pierwszym powojennym mistrzem kraju została warszawska Polonia, choć znów przez dwa lata rywalizacja rozgrywana była systemem nieligowym. Do tradycyjnego sposobu wyłaniania mistrza kraju wrócono w 1948 roku, a najlepsza okazała się Cracovia, która wygrała jednak dopiero po barażowym starciu z Wisłą. W kolejnych latach powrócono do systemu ligowego, ale w 1951 roku tytuł mistrza kraju przyznano chorzowskiemu Ruchowi, choć ten w lidze uplasował się na szóstej pozycji. Wszystko przez triumf w Pucharze Polski – wówczas podjęto bowiem kontrowersyjną decyzję o przyznaniu mistrzostwa zwycięzcy tych rozgrywek. Ligę wygrała Wisła, a z pomysłu bardzo szybko się wycofano.

W kolejnych latach w lidze polskiej trudno było wskazać drużynę, która zdominowałaby rozgrywki na długi czas. Ta sztuka udała się dopiero Górnikowi Zabrze, który w latach 1961-1972 dopisał do swojego konta aż osiem mistrzowskich tytułów. I tej drużynie zdarzały się jednak słabsze momenty, choć w tamtym czasie ani razu nie wypadła poza czołową trójkę ligi. W międzyczasie na tronie zasiadały kolejne kluby – Polonia Bytom, ŁKS Łódź, Legia Warszawa, Stal Mielec, Śląsk Wrocław… Do wielkiej niespodzianki doszło w 1980 roku, gdy tytuł mistrzowski powędrował w ręce Szombierek Bytom. Do chwili obecnej mistrzostwem Polski mogą pochwalić się także Widzew Łódź, Lech Poznań, Zagłębie Lubin i Piast Gliwice. Najwięcej triumfów – po 14 – mają na koncie Górnik, Legia i Ruch.

100 lat rywalizacji o mistrzostwo Polski – to piękny wiek. Ewolucja walki o najcenniejsze trofeum w kraju, mnóstwo zawirowań, trudności, ale przede wszystkim wspaniałych chwil związanych ze sportową przeszłością futbolu w naszym kraju. To wszystko znaleźć można na łamach albumu „Mistrzostwa Polski” wydawnictwa GiA. Setki unikatowych zdjęć, historii zza kulis i prawdziwe kompendium wiedzy o rywalizacji w lidze polskiej, umieszczone na 440 stronach wydawnictwa. Każdy prawdziwy kibic musi je mieć! Wszelkie informacje na temat dostępności znaleźć można na stronie www.gia.pl.

Emil Kopański