Na przełomie maja i czerwca 2019 roku w Polsce odbyły się Mistrzostwa Świata FIFA U-20. Piłka nożna w tej kategorii wiekowej z kolejnymi turniejami robi krok w kierunku bardziej dojrzałej gry w każdym jej obszarze. Rosnąca dynamika działań, umiejętności techniczne zawodników idą na równi z wiedzą oraz wyrafinowanymi rozwiązaniami taktycznymi szkoleniowców.

Jednym z wielu interesujących wniosków po wspomnianym turnieju był ten dotyczący liczby drużyn stosujących systemy oparte na trójce środkowych obrońców. Grające w ten sposób Ukraina i Korea Południowa spotkały się w finale, a reprezentacja Włoch zajęła czwarte miejsce. To o jeden zespół więcej, niż na odbywających się rok wcześniej w Rosji seniorskich Mistrzostwach Świata.

W historii piłki nożnej można dostrzec cykliczność powracających, następnie dominujących i wreszcie zanikających rozwiązań taktycznych. Wynika ona z ciągłego szukania inspiracji w przeszłości i przekładania ich na współczesne wymagania. Z racji ograniczonych ram działania (stała liczba zawodników), systemów wykorzystywanych na przestrzeni dekad oraz rozwiniętych stylów gry można dostrzec bardziej modyfikacje ról i zadań zawodników w obrębie znanych modeli, niż rewolucje w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Postępująca globalizacja piłki nożnej miała również wpływ na zatarcie się wyraźnych różnic pomiędzy kulturami i stylami gry w danych krajach, regionach świata. Rywalizacja na najwyższym poziomie klubowym, możliwość codziennego rozwijania i wdrażania piłkarzy w konkretny model gry stanowi inspirację do poszukiwania nowych rozwiązań.

Jednak w kontekście stosowania systemu opartego na trójce środkowych obrońców, jak pokazują to turnieje międzynarodowe, dzieje się to niemal równolegle, choć z różną dynamiką, wynikającą z częstotliwości gry i możliwości doskonalenia stworzonego modelu. Dlatego kolejną istotną i dostrzegalną fazą rozwoju nowoczesnej piłki nożnej jest uniwersalność drużyn rozumiana m.in. jako zdolność do zmiany systemu gry w trakcie meczu, błyskawicznej adaptacji do warunków oraz reagowania na działania przeciwnika.

Wymaga to nie tylko znajomości systemów oraz wiedzy opartej na inspiracjach z innych drużyn, lecz również rozwiniętej inteligencji samych piłkarzy, którzy realizują i adaptują rozwiązania techniczno-taktyczne na boisku. To właśnie ciągły postęp w ich uniwersalności, mnogości posiadanych narzędzi i w coraz lepszym rozumieniu gry jest największym atutem szkoleniowca chcącego rozwijać wachlarz możliwości taktycznych drużyny. Jest to jednak zależne od etapu edukacji piłkarskiej na którym zawodnicy rozpoczną doskonalenie wymienionych elementów składających się na ich uniwersalność. Inna pozycja lub rola na boisku to dla każdego piłkarza nowe wyzwania, obserwacje, zachowania i relacje z innymi zawodnikami w formacji, w drużynie.

Również te wnioski towarzyszyły trenerom i selekcjonerom reprezentacji młodzieżowych Polskiego Związku Piłki Nożnej w spotkaniach latem 2019 roku, które doprowadziły do wdrożenia systemów opartych na trójce środkowych obrońców w trakcie kolejnego sezonu rozgrywek drużyn narodowych. Zauważono bowiem, że w Polsce na poziomie młodzieżowym oraz seniorskim nie ma aż tak dużej uniwersalności w stosowaniu rozwiązań taktycznych. Oczywiście przykładów drużyn oraz szkoleniowców stosujących np. system z trójką środkowych obrońców nie brakuje, lecz w celu wzrostu tej różnorodności, jak również ciągłego poszerzania wiedzy stworzono niniejszą publikację.

Opisane także w Narodowym Modelu Gry i jego suplementach tematy jak najbardziej opierały się na nowoczesnych sposobach gry i jej doskonaleniu, lecz uznano, iż środowisku trenerskiemu potrzebny jest kolejny impuls, teoretyczna podstawa do rozszerzenia możliwości taktycznych. Z tego miejsca warto również przypomnieć, że w NMG zawarto propozycję modelu gry opartego na 1-4-3-3 i jego modyfikacjach, jednak koncepcja całego projektu od początku nie przekreślała realizacji zawartych w nim sugestii w obrębie innych systemów gry.

Niniejsza publikacja jest efektem wspólnych działań sztabów, które w sposób metodyczny wdrażały reprezentacje młodzieżowe w system gry oparty na trójce środkowych obrońców. Zebrane doświadczenia pozwoliły na określenie zadań zawodników na poszczególnych pozycjach i w obrębie wszystkich czterech faz gry. Zawarte są również propozycje środków treningowych, które pomogą w przeniesieniu teorii na praktykę.

Wyzwaniami towarzyszącymi pracom sztabów oraz osób scalających niniejszą publikację były również sprawy związane z tak istotną dla całego środowiska unifikacją. Narodowy Model Gry był pierwszym i ważnym dla obszaru szkoleniowego wyznacznikiem standardów oraz opisów i zastosowanego słownictwa, a także numeracji pozycji. Wobec rozwiniętej propozycji nowego ustawienia w ramach niniejszego suplementu uzgodnione zostały właśnie wymienione wcześniej aspekty, które z kolei pozwolą dalej porządkować istotne w systematycznej, codziennej pracy trenerskiej kwestie.

Autorom NMG i jego suplementów od początku towarzyszy chęć nie tylko stworzenia podstaw praktycznej wiedzy trenerów, ale także jej ciągłego poszerzania, poprzez dodawanie kolejnych narzędzi do warsztatu każdego szkoleniowca. Nie inaczej jest z poniższą publikacją – stanowi ona kolejną propozycję rozwiązań w dążeniu do niezmiennie tych samych celów. Tym nadrzędnym pozostaje rozwijanie każdego zawodnika, jego procesów poznawczych, decyzyjności i kreatywności, a więc kluczowych cech w nowoczesnym futbolu, niezależnych od stosowanego systemu.
Autorzy NMG System 1-3-5-2

• NMG System 1-3-5-2.pdf (68 MB)
  POBIERZ