Papierowa tradycja rodem z Wysp
FOT. PZPNFOT. PZPN
W Anglii czy Szkocji wydawanie programów meczowych to wieloletnia tradycja. I nie ma znaczenia, czy jest to mecz towarzyski, ligowy, czy o punkty mistrzostw świata bądź Europy. Są one mocno rozbudowane, pełne ciekawostek, wywiadów, statystyk itp. W Polsce przedmeczowe periodyki również mają frapującą historię. Może te programy nie były tak bogate, jak na Wyspach Brytyjskich, ale zawierały wiele interesujących treści. Na stronach Biblioteki można zobaczyć prawdziwe perełki – także te zagraniczne. Oto wybrana przez nas, zatem mocno subiektywna, lista takich wydawnictw.
Najstarszy program meczowy, jaki znajdziecie w naszych woluminach, to ten z meczu eliminacji mistrzostw świata 1974 Walia – Polska, zakończonego porażką Orłów Górskiego. Dowiedzieć możemy się z niego m.in., że nasz kraj po zakończeniu II wojny światowej nie wystąpił na mundialu. I po tym spotkaniu były obawy, że zła passa potrwa kolejne lata. Kibice mogą zaznajomić się z ówczesną kadrą Walijczyków, przyjrzeć się najważniejszym graczom naszego zespołu, a także poznać historię polskiego futbolu w pigułce – począwszy od MŚ 1938.
Po falstarcie z Walią biało-czerwoni zmierzyli się z Anglią. W programie możemy przeczytać o historii futbolu na Wyspach Brytyjskich (liczącej wówczas 127 lat). Autorzy przedstawiali również sylwetki największych gwiazd naszych rywali, na czele z bramkarzem Peterem Shiltonem czy Kevinem Keeganem (który zresztą w tym meczu… nie zagrał). Autorzy programu zachęcali również naszego selekcjonera Kazimierza Górskiego do postawienia na złotych medalistów z igrzysk olimpijskich z Monachium w 1972 roku, bo „na nich zawsze mogliśmy liczyć”. Wielu z nich dostało szansę w tym spotkaniu, co skończyło się historycznym, pierwszym zwycięstwem nad Anglią. Niestety, zostało okupione poważną kontuzją Włodzimierza Lubańskiego.
O tym meczu przez lata napisano i powiedziano bardzo wiele. W końcu po raz pierwszy od 36 lat awansowaliśmy na mundial. W dodatku wyeliminowaliśmy pewnych siebie Anglików. Ale te wydarzenia są doskonale znane. Ale warto skupić się na programie. Na okładce są zdjęcia z towarzyskiego meczu Anglii z Austrią (7:0), poprzedzającego starcie z Polską. Rywale spodziewali się, że po naszej drużynie „przejadą się” równie gładko. Jakże się pomylili... W pamiątkowym wydawnictwie autorzy przedstawili również angielską i polską kadrę. Znajdziemy tam również tekst o naszej drużynie – ówczesnym mistrzu olimpijskim oraz wyniki poprzednich konfrontacji Anglii z Polską – także drużyn do lat 23.
Nie wszystkie programy były tak bogate w treści i objętość, jak te angielskie. Ot, przykład pierwszy z brzegu – spotkanie z Niemiecką Republiką Demokratyczną w ramach eliminacji mistrzostw świata 1982. Program miał zaledwie 8 stron i zawierał m.in. wywiad z trenerem gospodarzy Georgiem Buschnerem, tekst o Polakach, którzy liczyli na trzecią wygraną w kwalifikacjach oraz tabela z aktualną sytuacją w grupach. I biało-czerwoni zaliczyli zapowiadany w programie hat-trick. Wygrana w Lipsku zapewniła im awans do MŚ. I to na kolejkę przed końcem eliminacji.
Po sukcesie, jakim było 3. miejsce na MŚ w Hiszpanii, Polska czyniła kolejne podchody pod premierowy awans do mistrzostw Europy (ostatecznie nieudany). Czy wydające program na mecz Polski z Finlandią na Stadionie Dziesięciolecia (17.04.1983) osoby z PZPN-u wiedziały, że będzie to ostatnie spotkanie naszej kadry na tym obiekcie? W zamieszczonej w środku wypowiedzi selekcjonera Antoniego Piechniczka nie ma mowy o rezygnacji z gry na warszawskim gigancie, ale sam trener podkreślał potem wielokrotnie, że dużo lepiej czuł się na Stadionie Śląskim w Chorzowie. Na okładce meczowego periodyku umieszczono zdjęcie Włodzimierza Smolarka. I był to strzał w „dziesiątkę”, bo to właśnie napastnik Widzewa strzelił gola dla biało-czerwonych.
1983 WIDZEW ŁÓDŹ – LIVERPOOL 2:0
Na stronach Biblioteki PZPN znaleźć można programy meczowe także z rozgrywek klubowych. Jedną z takich perełek jest periodyk poświęcony niesamowitemu spotkaniu łódzkiego Widzewa z Liverpoolem w ćwierćfinale Pucharu Europy 1982/1983. Możemy w nim zaznajomić się ówczesnymi „Asami z talii Boba Paisleya”, takimi jak: Bruce Grobbelaar, Kenny Dalglish czy Ian Rush, dowiedzieć się więcej na temat klubu z Anfield Road i poznać jego osiągnięcia w kraju i na arenie europejskiej. Nie brakuje tam również informacji o pucharowych rekordzistach z drużyny Widzewa – m. in. Włodzimierza Smolarka.
1988 LEGIA WARSZAWA – BAYERN MONACHIUM 3:7
Inną ciekawą pozycją w naszej Bibliotece jest program z meczu Legii z Bayernem w Pucharze UEFA 1988/1989. Autorzy przedstawiają nam ówczesną kadrę Bawarczyków, wypowiedzi trenerów po pierwszym starciu z Monachium (1:3) oraz garść ciekawostek związanych z rywalem Wojskowych. Znajdziemy tam również informacje o samej Legii – krajowych osiągnięciach, reprezentantach Polski i występach pucharowych.
Tym meczem Polska kończyła eliminacje ME 1992. Na okładce programu z Anglią umieszczono – jakby proroczo – Gary’ego Linekera, którego śmiało można było określić mianem kata Polaków. Napastnik reprezentacji Anglii upodobał sobie bowiem strzelanie goli biało-czerwonym. Nie inaczej było w listopadowy wieczór 1991 roku w Poznaniu. Bramka Linekera dała Anglikom punkt i 1. miejsce w grupie. Polacy znów nie pojechali na mistrzostwa Europy, których historię także przedstawiono na łamach niniejszego periodyku.
1995 LEGIA WARSZAWA – SPARTAK MOSKWA 0:1
Wśród naszych programowych skarbów są również te związane ze startem polskich klubów w Lidze Mistrzów w sezonach 1995/1996 i 1996/1997. Jednym z nich jest periodyk poświęcony meczowi Legii ze Spartakiem – kończącemu fazę grupową. W środku znajdziemy m.in. kadry obu zespołów, na czele z bramkarzem gości Stanisławem Czerczesowem – późniejszym trenerem Legii, który doprowadził warszawski klub do mistrzostwa Polski i krajowego pucharu na 100-lecie jego istnienia.
Bartosz Karwan na okładce programu meczowego z Norwegią w eliminacjach MŚ 2002 – jakby na zachętę. To w końcu pomocnik biało-czerwonych zapewnił drużynie Jerzego Engela triumf w pierwszym spotkaniu w Oslo (3:2). Wewnątrz numeru znajdziemy m.in. wypowiedź selekcjonera, który zachwalał norweski zespół i mówił, że starcie ze Skandynawami będzie 601. meczem reprezentacji w jej historii. Z programu dowiadujemy się też, jak wyglądały poprzednie starcia Polska – Norwegia, a także o wielu niezapomnianych bojach biało-czerwonych na Stadionie Śląskim.
W tym zestawieniu nie mogło zabraknąć programu ze spotkania z naszymi zachodnimi sąsiadami. Wydarzenia historycznego dla polskiego futbolu – pierwszego zwycięstwa nad Niemcami. Autorzy przedstawiają kibicom kadrę biało-czerwonych oraz rozmowę z selekcjonerem Adamem Nawałką, który zapowiadał, że jego zespół nie czuje strachu przed mistrzami świata. I tak się rzeczywiście stało. W dalszej części można było przeczytać wywiad z trenerem gości Joachimem Löwem.
Okładka tego programu – bardzo efektowna – związana była z pożegnalnym występem w kadrze Łukasza Fabiańskiego – z San Marino w eliminacjach mistrzostw świata 2022. W numerze można znaleźć wiele ciekawostek dotyczących kariery „Fabiana”, zdjęć z meczów z jego udziałem. Autorzy zastanawiają się również nad tym, kto będzie naciskał na pierwszego bramkarza Wojciecha Szczęsnego. W dalszej części zamieszczony był m.in. tekst o Kamilu Gliku oraz wywiad z Massimo Boninim – największą gwiazdą w historii piłki nożnej w San Marino.
Na koniec pozostajemy przy eliminacjach mistrzostw świata 2022 i ostatnim spotkaniu z Węgrami – z 15 listopada 2021 roku. Okładka programu stylizowana jest na lata 20. XX wieku, bowiem niemal 100 lat wcześniej reprezentacja Polski rozegrała z Madziarami swój pierwszy mecz w historii. Tamto starcie, podobnie jak i to zakończyło się porażką biało-czerwonych. W numerze możemy przeczytać opinie trenera Paulo Sousy o roli Matty’ego Casha w drużynie narodowej oraz powrocie do kadry Arkadiusza Milika. Znajdziemy tam garść statystyk dotyczących spotkań kadry na PGE Narodowym, informacje o poprzednich meczach kwalifikacji do katarskiego mundialu, a także wywiad z Lajosem Détárim – czołowym węgierskim piłkarzem lat 80. W środku zamieszczone zostało również historyczne zdjęcie reprezentacji z 1921 roku, zestawione ze współczesną drużyną.
Te programy to tylko fragment naszej kolekcji. Na wielu stronach meczowych Biblioteki w kategorii „Półka z pamiątkami” znajdziecie jeszcze wiele innych ciekawych periodyków. Kolejne będą sukcesywnie dodawane do pozostałych spotkań. Jeżeli chcecie wiedzieć, do których meczów podpięty jest plik pdf z programem, a do których jedynie okładka, podpowiadamy – klikajcie a znajdziecie. Jeżeli posiadacie Państwo w swej kolekcji programy meczowe, których brakuje na naszych stronach, a mielibyście ochotę się nimi podzielić, będziemy wdzięczni za ich udostępnienie. Bo w końcu – Łączy Nas Piłka!
► UWAGA: Tu prezentujemy jedynie okładki, całe programy do zobaczenia na stronach meczowych.
Ładowanie